فوتبال یک ورزش معمولی نیست ، فوتبال عرصه دیپلماسی هم هست

فوتبال در عرصه بین المللی نمودار  بلوک بندی های اجتماعی و سیاسی است .  کشورهای عربی منطقه ، به طور تاریخی ، همیشه زیر سایه عربستان بوده اند. در بازی ایران و بحرین برای انتخابی جام جهانی 2002، در دوحه ، پس از پیروزی سه بر یک بحرین بر ایران ، بازیکنان بحرین در کنار پرچم کشورشان ، پرچم عربستان را هم بالا بردند . در دهه های پیشین که امکان داوری های جانبدارانه بیش از امروز بود ، در مسابقات بین ایران و کشورهای عربی ، اگر داوری عرب قضاوت می کرد به گونه معنا داری به نفع تیم عربی سوت می زد که مهم ترین نمونه اش را باید در قضاوت جمال قندور داور مصری مسابقه ایران و عربستان در نیمه نهایی جام ملت های 1996، دانست .
سیطره عربستان چنان قوی بود که در سال های اختلاف سیاسی عراق و عربستان ، عملا این تیم عراق بود که در میان طرفداران فوتبال عرب ، منزوی شده بود.
فوتبال یک ورزش معمولی نیست ، فوتبال عرصه دیپلماسی هم هست . دیپلماسی عمومی که فراتر  و قوی تر از دیپلماسی صرف سیاسی است.
قطر در این میدان هم پیروز شد. در شرایطی که تیم قطر از سوی اماراتی ها ، با محدودیت های زیادی مواجه گشت ، توانست قهرمان شود و از آن مهم تر، با شناختی صحیح از تاریخ و فرهنگ منطقه ، با فعالیت رسانه ای صحیح و هدفمند موفق شدند سیطره قدرتمند و همیشگی عربستان را از منظری اجتماعی را نیز ضعیف کنند . به وسیله اقدامات رسانه ای که بر اساس شناخت تاریخی و فرهنگی مردم منطقه می باشد ، توانستند طرفداران عمانی را با خود همراه نمایند و بلوک جدیدی از طرفداری را ایجاد کنند.
قطری ها متوجه هستند که فوتبال یک رسانه ای است که با آن می توان دیپلماسی خود را در سطح اجتماعی گسترش دهند. بازی آنان در هر مسابقه جوانمردانه بود و رو به بازی دفاعی نیاوردند.
به جز مباحث مربوط به نتیجه گیری ، به لحاظ جامعه شناسی هواداری ، سبک بازی و تاکتیک بازی در جذب مخاطب بسیار مهم است . اگر برزیل محبوب ترین تیم فوتبال دنیا بود به دلیل بازی های زیبا و چشم نوازی بود که به نمایش می گذاشت.
المان 2014، به مراتب نزد هواداران فوتبال که مقیاس جهانی دارند، محبوب تر از المان 1954،1974، و 1990، شد.
ایران با مربی گری کیروش ، گرچه در جام جهانی 2018 ، بهترین نتایج تاریخ حضور خود در جام های جهانی را کسب کرد ، (این نکته مثبت کیروش است و انصاف حکم می کند که گفته شود) اما به دلیل سبک بازی دفاعی ، کمترین میزان مالکیت توپ ، تنها تیمی که بازیکنانش موفق به گلزنی در جریان بازی نشدند ، نتوانست خاطره ای زیبا و دل انگیز برای هواداران فوتبال  ایجاد کند . از این حیث کیروش را با توجه به بضاعت فوتبال ایران مقصر نمی دانم ، و اصولا این مهم وظیفه کیروش به عنوان مربی نبوده است .  بلکه مورد مهم تر تغافل مدیران و برنامه ریزان فوتبالی ، از جنبه های متنوع جامعه شناسی فوتبال است .
یادمان باشد ، قسم کوچک فوتبال بازی کردن در میدان و قسم بزرگتر آن موارد و تصمیم گیری ها و سیاست گذاری های بیرون از میدان می باشد.

حسین حجت پناه دکترای جامعه شناسی فرهنگی و دبیر گروه جامعه شناسی کشورهای اسلامی